پاسخ به شبهه
طبق آیه ۱۳ سوره مبارکه اعراف «قَالَ فَاهْبِطْ مِنْهَا فَمَا یَکُونُ لَکَ أَن تَتَکَبَّرَ فِیهَا فَاخْرُجْ إِنَّکَ مِنَ الصَّاغِرِینَ» خداوند متعال به شیطان فرمود: از این جایگاه فرود آى! تو نمیتوانی در آن جایگاه تکبّر کنى، پس بیرون شو که قطعاً تو از خوار شدگانى. بنابراین شیطان بعد از جریان تکبر و سجده نکردن بر آدم گرفتار لعن ابدی شد و از درگاه خداوند رانده شد.
شیطان قبلا در بهشت نبود بلکه در درگاه الهی و در جمع مقربان درگاه خداوند بود
بهشت جایگاه مۆمنان و بندگان مطیع خداوند در آخرت است لذا اخراج شیطان از بهشت به معنای تنزل از مقام و مرتبهای بود که در نزد خداوند داشت.
توضیحات علامه طباطبایی(ره)
مرحوم علامه در تفسیر آیه ۱۳ سوره اعراف میفرماید: جمله «فَاخْرُجْ إِنَّکَ مِنَ الصَّاغِرِینَ» تاکیدی برای جمله «فَاهْبِطْ مِنْها» است چرا که «هبوط» همان خروج است اما با یک تفاوت! هبوط، خروج از مقام و نزول به درجهای پایینتر است، و همین معنا خود دلیل بر این است که مقصود از هبوط فرود آمدن از مکان بلند نیست، بلکه مراد فرود آمدن از مقام و مرتبه بلند است.
به هر حال روشن است که شیطان بعد از این اخراج دیگر نمیتوانست به بهشت راه یابد، پس چگونه توانست در جریان فریب آدم و حوا وارد بهشت شود؟
در پاسخ به این دسته از افراد باید گفت که اگرچه برخی تصور کردهاند که مراد از بهشت آدم و حوا همان بهشت موعود آخرتی است در صورتی که بهشتی که شیطان در آن حضرت آدم و حوا (علیهما السلام) را وسوسه کرد باغی از باغهای دنیا بوده است و چه بسا در آن هنگام ممکن است اصلاً شیطان برای فریب آدم و حوا ظاهر نشده باشد و فقط در حد وسوسه باشد، همچنان که وقتی شیطان بسیاری از انسانها را که وسوسه میکند آنها قادر به دیدن شیطان نیستند.
نصیحتکننده باید قیافهای جذاب و مورد قبول داشته باشد، از این رو افرادی که بیان میکنند شیطان در قالب حیوانی خاص برای آدم و حوا ظاهر شده است به لحاظ عقلی قابل درک نیست!
شیطان هنگام وسوسه آدم و حوا به چه شکلی بوده است؟
روایاتی که بیان میکند شیطان هنگام وسوسه حضرت آدم و حوا در قالب پرنده و یا مار ظاهر میشود عمدتاً اعتبار ندارد اما آنچه که مهم است این است که شیطان انسان را وسوسه کرده است و اینکه نحوه وسوسه چگونه بوده است اهمیت چندانی ندارد لذا دلیلی بر مجسم شدن شیطان در قالب انسان یا حیوان و با هر چیز دیگر وجود ندارند.
بخشی از آیه ۱۸ سوره مبارکه اعراف مبنی بر «قَالَ اخْرُجْ مِنْهَا مَذْۆُومًا مَّدْحُورًا»
بهشتی که آدم و حوا در آن بودند بهشت برینی نبود که آیات قرآن آن را به بندگان شایسته وعده میدهد زیرا اخراج از آن بهشت معنا ندارد و هر که به آن بهشت برین راه یابد دیگر برای آن خروجی وجود نخواهد داشت از این رو از ارزش آدم و حوا به واسطه خوردن میوه ممنوعه کاسته شد و از آن بهشت هبوط کردند، بنابراین مراد از بهشت، محل سکونت آنها ـ همان باغی از باغهای دنیا ـ بوده است.
ابلیس برای فریب آدم و حوا به شکل حیوان ظاهر نشد
نخستین مطلبی که میتوان در اینجا به آن اشاره داشت این است که نصیحتکننده باید قیافهای جذاب و مورد قبول داشته باشد، از این رو افرادی که بیان میکنند شیطان در قالب حیوانی خاص برای آدم و حوا ظاهر شده است به لحاظ عقلی قابل درک نیست!
جذابیت شیطان برای فریب دادن
طایفه جن همانند انسانها مکلفند و از آن جایی که شیطان بسیار اهل عبادت بود، مقامات بالایی را کسب کرده بود و میتوانست در میان فرشتگان رفت و آمد کند لذا ترکیب ساختاری شیطان به گونهای بود که میتوانست فرشتگان را ببیند و به سبب فرشتگان نیز قابل احترام بود.
منبع :تبیان
بیانات حجتالاسلام محمد حاج ابوالقاسم، حافظ و داوران بینالمللی قرآن کریم
نظرات شما عزیزان:
برچسبها: